Wymagane są zmiany w funduszu rehabilitacji

Okazuje się, iż funkcjonowanie zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych (ZFRON) najprawdopodobniej będzie wymagać zmian. Pracodawcy bowiem mają poważną wątpliwość czy pomoc o charakterze socjalnym, udzielana właśnie ze środków owego funduszu celowego, ma być przyznawana w kwocie netto czy też brutto. Urzędnicy resortu finansów zapytani o tę kwestię poinformowali, iż wskazanym byłaby nowelizacja przepisów w tym względzie.

Jakie jest podłoże powstałych wątpliwości w powyższym temacie?

Otóż kontrowersje w tym temacie pojawiły się w wyniku przeprowadzonej wiosną 2020 roku zmiany ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2020 r. poz. 426 ze zm.). Nowelizacja ta miała za zadanie dostosować ww. ustawę do przepisów o split payment, czyli mechanizmie podzielonej płatności.

I obowiązujący od dnia 31 marca 2020 roku art. 33, ust. 3.2 ww. ustawy przewiduje, iż środki ZFRON przeznacza się na wydatki, o których mowa w ust. 4 i 10, a więc na rehabilitacją zawodową, społeczną i leczniczą pracowników oraz byłych podwładnych w kwotach nieobejmujących podatku VAT.

Problem jednak w tym, iż takie brzmienie przepisów, zdaniem pracodawców, jest niekorzystne dla pracowników, bo gdy oni starają się o wsparcie w ramach pomocy indywidualnej, jak chociażby na zakup leków, wyrobów medycznych czy też sprzętu rehabilitacyjnego, to mogą ją otrzymać w kwocie netto, a nie brutto. Tym samym podatek VAT od powyższych wydatków muszą już pokrywać z własnych środków. Stąd pracodawcy od dawna już apelują do urzędników o zmianę owego art. 33, ust. 3.2, która pozwoliłaby rozwiać wątpliwości tutaj powstałe.

A jak urzędnicy odpowiedzialni za sprawy osób niepełnosprawnych odnoszą się do powstałego dylematu?

Otóż okazuje się, iż biuro pełnomocnika rządu ds. osób niepełnosprawnych (BON) inaczej interpretuje owe przepisy, powstałe po nowelizacji. W przekazanym bowiem przedsiębiorcom piśmie urzędnicy BON stwierdzają, iż przepis mówiący o konieczności wydatkowania pieniędzy z ZFRON w kwocie netto ma zastosowanie tylko do wydatków z wykorzystaniem mechanizmu podzielonej płatności. Natomiast wydatki na pomoc o charakterze socjalnym mogą być finansowane w kwocie brutto.

Jednakże wyjaśnienia BON nie przekonują w pełni pracodawców. Jak zauważa Edyta Sieradzka, wiceprezes Ogólnopolskiej Bazy Pracodawców Osób Niepełnosprawnych, ponieważ korzystanie ze środków ZFRON podlega kontroli krajowej administracji skarbowej, a stwierdzenie nieprawidłowości w ich wydatkowaniu wiąże się z sankcjami finansowymi, organizacja postanowiła zwrócić się w tej sprawie o przejrzystą interpretację do Ministerstwa Finansów.

I jakie stanowisko w powyższej kwestii zajęli urzędnicy resortu finansów?

Otóż w odpowiedzi na zapytanie ze strony pracodawców osób niepełnosprawnych urzędnicy resortu finansów wskazali, iż po analizie przedstawionego problemu, dotyczącego rozstrzygnięcia czy stosowanie mechanizmu podzielonej płatności w odniesieniu do wydatków ZFRON jest obowiązkowe i są one wszystkie ponoszone w kwocie netto, interpretacja przepisów ustawy o rehabilitacji pozostaje poza ich właściwością.

Tym niemniej podzielają oni obawy pracodawców, wskazując jednocześnie, iż pożądanym byłaby nowelizacja przepisów, jednoznacznie wyłączająca z zakresu działania art. 33, ust. 3.2 ustawy wydatki o charakterze socjalnym finansowane w ramach pomocy indywidualnej, o ile taki cel przyświecał ustawodawcy.

Jak zatem zauważa Edyta Sieradzka, chociaż resort finansów nie odniósł się wprost do spornego przepisu, to jednak przyznał rację, iż potrzebna będzie jego zmiana, która spowoduje, iż usunięte zostaną wątpliwości interpretacyjne. Tym samym pracodawcy będą domagać się konkretnych działań w tym zakresie ze strony BON.

Podsumowując, na ten moment marcowa nowelizacja ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych przyniosła niestety powstanie wątpliwości interpretacyjnych. Rozbieżności dotyczą bowiem tego, czy wydatki z ZFRON mogą być przyznawane przez pracodawcę w kwocie netto czy też brutto. I dopóki przepisy nie zostaną ponownie znowelizowane, pracodawcy będą raczej trzymać się interpretacji mówiącej o kwocie netto. Tym samym pracownicy będą otrzymywać de facto niższe kwoty dofinansowania.